سندروم فومو (FOMO) چیست؟

سندرم ترس از دست دادن چیست؟

این سندرم، نوعی نگرانی شدید و  دلهره درونی نسبت جا ماندن و بی خبر ماندن از تغییرات و اتفاقات آنلاین زندگی آنلاین شماست. به عنوان مثال زمانیکه فرد در جایی است که نمی تواند آنلاین باشد احساس ناخوشایند، شبیه به استرس و نگرانی از نبودن فرد یا چیزی مهم، فر (ترس) در او پدیدار می شود.

فرد احساس می کند که دیگران از بودن و حضور در یک تماس مجازی لذت یا اوقات خوشایند و یا یک تجربه بی‌نظیری داشته اند ولی او از آن بی نصیب و بی‌اطلاع مانده‌است. این سندرم نوعی احساس نیاز برای چک‌ کردن دائمی گوشی زندگی آنلاین است که در صورت عدم دسترسی نوعی اضطراب و دلهره در فرد ایجاد می کند و تا زمانیکه  فرد گرفتار آن را چک نکند، ادامه می‌یابد و دوباره تا شروع افزایش اضطراب، کاهش خواهد یافت.

این اضطراب اجتماعی به واسطه میل شدید به آگاه بودن از آنچه دیگران در حال انجام آن در شبکه های اجتماعی هستند، آشکار می‌شود افراد مبتلا به این اختلال شاید خود ندانند که درحال از دست دادن چه‌چیز هستند.

نیاز یا ضرورتی پنداری که ما را مجبور می کند تا حضور خود در شبکه ها و رسانه های اجتماعی را کامل و به روز رسانی کنیم، در غیر این صورت می تواند در ما استرس ایجاد کند. پیام هایی از دوستان، تماس های پاسخ داده نشده از همکاران، ایمیل از سایرین، همه و همه می تواند در ما استرس ایجاد کند. اما اصل مسأله حتی اینها هم نیستند. اضطراب ما بنیادی تر از این موضوعات است.

دلایل ایجاد سندروم ترس از دست دادن

در کنار عوارضی که این اختلال به واسطه وابستگی و اعتیاد به شبکه های مجازی و اجتماعی، در ارتباطات اجتماعی افراد در جهان حقیقی ایجاد می‌کند، سندرم ترس از دست دادن ( FOMO) یا فومو در عین حال می‌تواند بر شکل‌گیری اهداف بلند‌مدت و خودشناسی افراد نیز اثر منفی داشته‌باشد.

از دیگر عوارض سندرم ترس از دست دادن می‌توان به ایجاد حس نارضایتی شدید نسبت به تجربیات زندگی و حس کمبود،‌ شکل گیری تجربیات اجتماعی و احساسی منفی به واسطه استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی، و نارضایتی عمومی نسبت به زندگی و اثر منفی بر حالت روحی افراد اشاره کرد. حال اینکه خود این پدیده نیز بیشتر از وضعیت روانی نابسامان نشأت می گیرد، و آن نابسامانی را در دراز مدت شدیدتر می کند.

در طول یکی دو دهۀ گذشته، همان‌گونه‌که تلفن‌های هوشمند ابزاری فراگیر شده اند، افراد به‌ جای تمایل به جهان بیرونی، زمان بیشتر و بیشتری به صفحات کوچک تلفن‌هایشان اختصاص داده اند. این پدیده باعث کاهش ارتباط رودر رو و تماس چشمی افراد حتی زمانی که با هم هستند شده است. تکنولوژی جدید از بُعد اجتماعی کاستی های زیادی را بر افراد تحمیل نموده است در سایه این تکنولوژی از فعالیت جسمانی روزمره کاسته شده و رابطه والدین و ارتباط آنها از بعد عاطفی و احساسی با فرزند و همسر تحت تأثیر قرار گرفته است. گاه افراد به این وضعیت برای فرار از یک درد پنهان، پناه می برند فارغ از اینکه خود این پناهگاه، سراغاز بسیاری از آلام جدیدتر می شود.

محدوده سنی در سندرم ترس از دست دادن 

در پژوهشی در زمینه سندرم ترس از دست دادن ، بیشترین افراد درگیر در دامنه سنی بین ۱۵ تا ۳۵ سال هستند. احساس از دست دادن یک فضا و ارتباط جمعی(با هم بودن مجازی) خوشایند، بیشتر در افرادی بین دامنه سنی ۱۲ تا ۱۷ سال مشاهده شده است. یعنی درست سنی که برای آینده فرد (از بعد روانی، اجتماعی و شغلی) سرنوشت ساز به حساب می آیند. مطالعات دیگری نشان داده اند، استفاده بیش از حد از رسانه های اجتماعی و تلفن های همراه با اضطراب بالا و کارکرد پایین همبستگی دارد.

روش های درمان سندرم ترس از دست دادن

اگر موضوع فقط محدود به صورت مسأله باشد، حل کردن آن آسان است. اگر قول دادید که هنگام شام با دوستانتان باشید یا پروژه ای را به اتمام برسانید، یا حتی نیاز به استراحت دارید، وسایل مربوط به تکنولوژی را خاموش کنید. این روش به شما کمک می کند به مرور از سندرم ترس از دست دادن فاصله بگیرید، اما آیا مشکل اصلی شما را حل می کند؟ جواب منفی است، چون فقط تکنولوژی علت تجربه کردن FOMO نیست. شاید تکنولوژی فقط یک مرحله قبل از آن باشد.

در اصل ما از تکنولوژی برای کنار آمدن استفاده می کنیم. مثلاً عکس پروفایل خود در فیس بوک را عوض می کنیم، به این امید که افراد بسیاری آن را لایک کنند (دوست داشته باشند). یا حتی به دوستان قدیمی خود پیام می دهیم که سلام، چطوری؟ خیلی وقته ندیدمت. و می دانیم که چقدر به پاسخ آنها نیاز داریم. اما فقط برای مدت کوتاهی حال خوبی را در ما ایجاد می کند چرا که منبع اصلی ترس از دست دادن ما را در بر نمی گیرد.

در سندرم ترس از دست دادن ، ترس ضروری و منطقی مطرح نیست بلکه با ترس مرضی سروکار داریم. موضوع ماهیت شناخت افراد و تفاوت در ریشه های این شناخت در افراد است.

نیازهای روانی فرد و ماهیت شناخت او از جنبه تحولی بر فرایند ترس منطقی او عمیقا اثر می گذارد و آن را تحریف می کند، در خصوص سندرم ترس از دست دادن ، سؤالی که باید فرد از خود بپرسد این است که این ترس چه چیزی را به من می گوید؟ و چگونه می توانم بر ترس از دست دادن در خود، کنترل داشته باشم ؟ زمانی که علت تجربه این ترس را یافتیم، به کاستی های روان مان بیشتر آشنا شده و البته برای درمان آن چاره ای خواهیم اندیشید.

گاهی بهتر است به جای  تلف کردن زمان خود در زندگی های نه چندان مفید آنلاین، کمی به خود بیایم و عمیقا به دلایل اهمیت زندگی مجازی برای ما بپردازیم و پی ببریم که شاید فلسفه شبکه های مجازی چیزی به مراتب کمتر از آن باشد که ما زندگی و زمان های با ارزش عمر خود را در آن هدر بدهیم.

منبع: فمنوم