دفتر کل توزیع شده یا (Distributed Ledger) چیست؟

بهتر است قبل از هرچیزی بگوییم که اصلا دفتر کل (Ledger) چیست؛ دفتر کل محلی است برای ذخیره و نگهداری داده ها، اما پیدایش آن با پیدایش پول همزمان بود. در زمان های قدیم اطلاعات مربوط به حساب ها در ابتدا بر روی لوح های گلی و چوب نوشته می‌شد و با گذر زمان و پیشرفت تکنولوژی این اطلاعات بر روی کاغذ و بعد از پیدایش کامپیوترها به صورت دیجیتالی بر روی کامپیوترها ذخیره می‌شد.

کارایی دفاتر کل چیست؟

دفاتر کل تنها به تراکنش ها و مسائل مالی محدود نمی‌شود. برای فهم بهتر آن ابتدا از دیدگاه مالی به آن نگاه می‌کنیم؛ بسیاری از شرکت ها و یا حتی افراد برای حساب و کتاب های خود و نگهداری این داده‌ها از دفتر کل استفاده می‌کنند. بعد از رواج استفاده از دفاتر کل، نرم افزارهایی بوجود آمدند که فرآیند نگهداری و ذخیره داده ها را سازماندهی می‌کردند. بیایید استفاده از دفتر کل را در یک بانک مورد بررسی قرار دهیم. فرض کنید شما در بانکی حساب باز کرده‌اید و ده هزار تومان در آن بانک پول دارید. اگر بخواهید هزار تومان را به فرد دیگری انتقال دهید، بانک ابتدا موجودی حساب شما را چک می‌کند، هزار تومان از حساب شما کسر می‌کند و آن را به حساب مقصد منتقل می‌کند و دفتر کل خود را (آن جایی که این حساب و کتاب ها را نگهداری می‌کند) به روز رسانی می‌کند.

اشکالات دفتر کل سنتی

دفاتر کل سنتی یا متمرکز یک سری ایراداتی داشته و دارد که برای حل آن تکنولوژی دفاتر کل توزیع شده پا به عرصه گذاشتن.، طبق مثالی که در بالا ذکر شد، اطلاعات شما توسط یک نهاد یا یک مرکزیت نگهداری می‌شود. مثلا در بانک اطلاعات شما داخل سرورهای آن بانک ذخیره و نگهداری و به روز رسانی می‌شود، خب اشکال کجاست؟ در ادامه به بررسی این مشکلات می‌پردازیم:

• امنیت

به علت اینکه اطلاعات شما در یک سرور متمرکز می‌باشد، امکان حمله به آن سرور و سرقت اطلاعات شما وجود دارد و یا اصلا ممکن است آن سرور دچار نقص فنی یا مثلا آتش سوزی شود و اطلاعات شما نابود شود. حتی ممکن است آن مرکزیتی که اطلاعات شما را ذخیره و نگهداری می‌کند، اطلاعات را بدون اجازه شما به سایرین بفروشد یا در اختیار نهاد یا ارگان دیگری قرار دهد.

• هزینه

شما برای اینکه کارهای بانکی‌تان و یا نقل و انتقال های مالی‌تان را انجام دهید، این کار را باید توسط شخص واسط که در مثال ذکر شده بانک می باشد انجام دهید. مشخص است که بانک برای انجام این کار از شما کارمزد دریافت می‌کند.

• سرعت

وقتی پای شخص سومی وسط بیاید طبیعتا سرعت انجام آن عملیات کاهش میابد. همان مثال انتقال پول از حسابتان به شخص دیگر را در نظر بگیرید. برای انجام این تراکنش بانک می‌بایست یک سری فرایندهایی را طی کند(مانند چک کردن حساب، استعلام، انتقال وجه و…) که انجام آنها نیازمند صرف زمان است.

• عدم شفافیت

شما در دفاتر کل متمرکز نمی‌توانید بفهمید که دقیقا چه اتفاقی می‌افتد، اگر بانک ها و یا هر نهاد متمرکزی بخواهد کلاهبرداری کند و یا تراکنش های غیرقانونی انجام دهد می‌تواند این کار را بدون اینکه شما بفهمید انجام دهد.

دفتر کل توزیع شده یا DLT

هر تکنولوژی برای کمک به زندگی بهتر و راحتی بشر ساخته می‌شود. تکنولوژی دفتر کل توزیع شده نیز به همین هدف پا در عرصه علم و فناوری گذاشته است. این تکنولوژی علاوه بر حل مشکلات نامبرده، مزایا و قابلیت های دیگری را نیز با خود به همراه آورده که می‌توان به استفاده هر چه بیشتر از آن در زندگی روزمره جوامع بشری، خوش بین بود.

دفتر کل توزیع شده یا DLT چیست و چه کاربردهایی دارد؟

دفتر کل توزیع شده همانطور که از نامش مشخص است مرکزیت خاصی ندارد و توسط نهاد یا ارگانی مدیریت و کنترل نمی‌شود. تمامی اطلاعات موجود اعم از داده های مالی، غیر مالی و سایر داده ها، دیگر داخل یک سرور نگهداری نمی‌شود، بلکه بین بی شمار سیستم توزیع می‌شود. افراد در این تکنولوژی یک شبکه را تشکیل می‌دهند و اگر قرار است تراکنش یا اطلاعاتی ثبت شود، این اطلاعات داخل سیستم تمامی اعضا شبکه ثبت می‌شود. اصطلاحا به این خدمت رسان های شبکه نود(Node) می‌گویند. تمامی اعضای شبکه یک نسخه از دفتر کل را در سیستم های خود دارند. اگر تراکنش یا اطلاعاتی بخواهد ثبت شود می‌بایست با توافق تمامی اعضای شبکه این اتفاق بیفتد و پس از تایید بیش از نیمی از اعضای شبکه، آن تراکنش یا اطلاعات ثبت می‌شود و دفتر کل تمامی اعضای شبکه به روز رسانی می‌شود.

بنابراین هر تغییری در شبکه از چشم اعضای آن دور نخواهد ماند و می‌بایست آن تغییر با موافقت و تایید تمامی اعضا شبکه صورت گیرد.

مزایای دفتر کل توزیع شده

یه طور کلی می‌توان گفت دفتر کل توزیع شده علاوه بر مزایای بی شماری که دارد، تمامی نواقص دفاتر کل متمرکز را بر طرف می‌کند.

• امنیت

از آنجا که سرور مرکزی وجود ندارد و تمامی اطلاعات در سیستم های اعضا توزیع شده است، بنابراین امکان هک و یا حمله به آن بسیار دشوار است. زیرا اگر فردی بخواهد اطلاعاتی را تغییر دهد یا هک کند می‌بایست این کار را در سیستم تمامی اعضای شبکه انجام دهد که واضح است تقریبا نشدنی است.

• صرفه جویی در هزینه

از آنجا که شخص واسط حذف می‌شود، دیگر نیازی نیست برای انجام تراکنش ها و یا سایر فعالیت های خود به شخص واسط هزینه ای را بپردازید. همان بانک را در نظر بگیرید. برای انجام تراکنش های شما و انتقال پولتان کارمزد دریافت می‌کند که این واسطه در تکنولوژی دفتر کل توزیع شده از میان رفته است.

• سرعت

در این تکنولوژی افراد به صورت همتا به همتا(peer to peer) به یکدیگر متصلند و برای انجام تراکنش ها و یا فعالیت های دیگر نیاز به شخص واسط نیست و تمامی فعالیت های توسط اعضای شبکه صورت می‌گیرد که این امر باعث افزایش سرعت تا حد قابل قبولی می‌شود.

• شفافیت

از آنجا که هیچ تمرکزی از سمت هیچ نهادی روی آن نیست بنابراین همه چیز شفاف اتفاق میفتد و هر اتفاق و تغییری توسط اعضای شبکه مورد بررسی قرار می‌گیرد. بنابراین کسی نمی‌تواند اطلاعات را به دلخواه خودش تغییر دهد و یا اطلاعات اشتباه وارد کند.

مزایای دفتر کل توزیع شده در این موارد خلاصه نمی‌شود اما سعی شده مهمترین آنها ذکر شود. این نکته قابل توجه است که در هر زمینه ای و حتی در هر صنعتی استفاده از دفاتر کل توزیع شده مزایای مختص به خود را دارد.

آیا بلاک چین همان دفتر کل توزیع شده است؟

اگر بخواهیم صراحتا پاسخ دهیم، خیر، بلاک چین همان دفتر کل توزیع شده نیست بلکه بلاک چین تنها یک نوعی از دفتر کل توزیع شده است که دارای سازوکار مختص به خود است. دفاتر کل متعددی مانند هش گرف(Hash Graph)، تنگل (Tangle) و … نیز وجود دارد که بلاک چین یکی از انواع آن است. در این دفتر کل، اطلاعات و داده ها رمزنگاری می‌شوند و در بلوک های بهم پیوسته قرار داده می‌شوند.

بلاک چین همان دفتر کل توزیع شده نیست بلکه بلاک چین تنها یک نوعی از دفتر کل توزیع شده است که دارای سازوکار مختص به خود است.

بلاک چین نیز خودش انواع مختلفی دارد که بر اساس چارچوب های مختلفی کار می‌کند. همانطور که ملاحظه کردید دامنه‌ی این علم بسیار گسترده است و ایتن یکی از دلایلی است که می‌گویند بلاک چین و دفتر کل توزیع شده بزرگترین اختراع بشر بعد از اینترنت است.

کاربردهای Distributed Ledger

از دفتر کل توزیع شده می‌توان در تمامی زمینه ها و صنایعی که با داده و ذخیره و استفاده از آنها سروکار دارند، استفاده کرد، به عنوان مثال در زمینه‌ی بهداشت میتوان از طریق دفتر کل توزیع شده، سوابق بیماران و اطلاعات پزشکی مربوط به آنها را ثبت کرد. همچنین در اسناد و املاک می‌توان اطلاعات مربوط به خرید و فروش ها را ثبت کرد و یا اینکه ثبت احوال می‌تواند برای ثبت اسامی و شماره ملی ها از این تکنولوژی بهره ببرد. بانک ها، اداره پست، اداره برق و خیلی از صنایع و شرکت های دیگر نیز می‌توانند از دفتر کل توزیع شده برای ثبت و ذخیره اطلاعات و انجام تراکنش های خود استفاده کنند.

منبع: میهن بلاکچین